✨ مقدمه: نامزدی تولدی برای عشق است، نه یک قرارداد الزام آور
نامزدی، در فرهنگ ما، گامی نخستین برای شناخت عمیق‌تر دو نفر از یکدیگر است؛ مرحله‌ای شیرین و پر از امید که دو دل را به هم نزدیک می‌کند، بی‌آنکه هنوز پیوند رسمی عقد ازدواج میانشان بسته شده باشد.
از منظر حقوقی، نامزدی یک عقد یا قرارداد الزام‌آور نیست؛ بلکه صرفاً وعده‌ای برای ازدواج آینده است. در واقع، نامزدی به معنای ایجاد هیچ‌گونه تعهد قطعی برای ازدواج تلقی نمی‌شود و هر یک از طرفین می‌توانند بنا به دلایل موجه، از ادامه این مسیر منصرف شوند؛ بی‌آنکه الزام قانونی به تحقق وعده وجود داشته باشد.
اما همین دوره‌ی شیرین گاهی با هدایا، قول‌ها و نشانه‌هایی همراه است که پس از برهم خوردن نامزدی، ممکن است محل اختلاف شود؛ از جمله اینکه چه کسی حق دارد هدایای نامزدی را پس بگیرد یا خیر؟
در ادامه، در سایت وکیل بانو، با نگاهی دقیق و کاربردی، شما را با قوانین مرتبط با هدایای نامزدی و شرایط استرداد آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
📜 هدایای نامزدی در قانون مدنی ایران
طبق ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی ایران:
«هر یک از نامزدها می‌تواند هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است، مطالبه کند و اگر عین هدایا موجود نباشد، مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتا نگه‌داری می‌شود، مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.»
این ماده به‌صراحت بیان می‌کند که در صورت برهم خوردن نامزدی، هدایای رد و بدل‌شده قابل استرداد هستند، مشروط بر اینکه:
- هدایا به‌منظور وصلت داده شده باشند: یعنی هدایا با نیت ازدواج و تشکیل خانواده به طرف مقابل یا خانواده او تقدیم شده باشد.
- هدایا مصرفی نباشند: هدایایی که با یک‌بار استفاده از بین می‌روند، مانند عطر، شیرینی، لباس و… قابل استرداد نیستند.
- عین هدایا موجود باشد: در صورت موجود بودن هدایا، می‌توان عین آن‌ها را پس گرفت. در غیر این صورت، قیمت آن‌ها قابل مطالبه است، مگر اینکه هدایا بدون تقصیر طرف مقابل تلف شده باشند.
⚖️ هدایای غیرمصرفی و قابل استرداد
هدایای غیرمصرفی، مانند طلا، حلقه، ساعت، خودرو و… که با هدف ازدواج به طرف مقابل داده می‌شوند، در صورت برهم خوردن نامزدی، قابل استرداد هستند. در این موارد:
- اگر عین هدایا موجود باشد: می‌توان آن‌ها را مستقیماً پس گرفت.
- اگر عین هدایا موجود نباشد: می‌توان قیمت آن‌ها را از طرف مقابل مطالبه کرد، مشروط بر اینکه هدایا بدون تقصیر طرف مقابل تلف نشده باشند.
⚠️ شرایط خاص استرداد هدایای نامزدی
- تلف شدن هدایا: اگر هدایا بدون تقصیر طرف مقابل تلف شده باشند، امکان مطالبه قیمت آن‌ها وجود ندارد.
- فوت یکی از نامزدها: اگر نامزدی به دلیل فوت یکی از طرفین به هم بخورد، طبق ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی، امکان مطالبه قیمت هدایا وجود ندارد.
- هدایای داده‌شده به غیر از نامزد یا ابوین او: طبق ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی، تنها هدایای داده‌شده به نامزد یا ابوین او قابل استرداد هستند. هدایای داده‌شده به سایر خویشاوندان، تابع قواعد مربوط به هبه می‌باشند و از طریق این ماده قابل استرداد نیستند.
📝 نتیجه‌گیری
در صورت برهم خوردن نامزدی، هدایای رد و بدل‌شده قابل استرداد هستند، مشروط بر اینکه شرایط قانونی و فقهی ذکرشده رعایت شود. در صورتی که در این زمینه نیاز به مشاوره یا اقدام قانونی دارید، «وکیل بانو» با کادری مجرب و متخصص در امور خانواده و حقوق مدنی، آماده ارائه خدمات حقوقی به شما عزیزان می‌باشد فقظ کافیست همین حالا به شماره تماس 09354006262 در واتساپ پیام بدهید .
